سخت کوشی و عدم دلسردی و نا امیدی از مشکلات در کنار مسائل اقتصادی ، اجتماعی ، و سیاسی جنبه فرهنگی و تاریخی نیز دارد اگر شما ملاحظه کرده باشید در فعالیتهای کارکنان در بخش خصوصی نیز ممکن است با شدت و ضعف این معضلات وجود داشته باشد اما همین مسئله را اگر در کشاورزی با یک تشکلیات اداری هر چند بخش خصوصی مقایسه کنیم فاصله از زمین تا آسمان هست ما شاهدیم کشاورزان ما چند ساعت قبل از طلوع آقتاب در محل زمین کشاورزی مشغول بکار هستند و شاید تا غروب آفتاب کار می کنند و نتیجه عرق جبین خود را با برداشت محصول بدست می آورند چرا بهره وری و کارائی این دو با هم اینقدر فاصله دارد دلیل آن مشخص است چون کشاورز می داند هر چه قدر کار کند همانقدر نتیجه می گیرد اما یک کارمند مترصد این است که کارفرمایش از ایشان راضی باشد و کار محوله را انجام دهد میزان درآمد به میزان کار و کیفیت ان بستگی ندارد وقتی شما این ارتباط را در سیستم کاری ایجاد می کنی مثلا برای یک کارگر ساختمان برای کار روزانه مقدار دستمزد مشخصی تعیین می کنی و او مقدار کار مشخصی را انجام می دهد با این فرایند مقدار کار محوله ممکن است در چند روز انجام شود اما اگر بصورت کنترات به او بگویی من این مقدار کار را به این میزان با شما قرارداد می بندم و زمان برای من مهم نیست بلکه درستی کار و اتمام کار مهم می باشد می بینیم او ظرف یک روز مقدار کاری که در حالت عادی در چند روز انجام می شود را انجام داده و به اتمام می رساند. پس بنابراین نتیجه می گیریم سیستم اداری ما مشکل دارد و کیفیت و درستی کار و میزان کار ارتباطی با میزان درآمد کارمند ندارد در ثانی اگر فرهنگ تلاش بیشتر در کشورمان نهادینه نشده است دلایل ان پیشینه تاریخی و سیاسی جامعه ماست بنابراین پدر و مادرانمان الگوی مناسبی برای تلاش و جدیت بغیر از قشر خاصی (کشاورزان و صنعت گران ) برای فرزندان نبوده اند اگر شما به مردم کشور ژاپن نگاه کنی می بینی این فرهنگ از نسلی به نسل دیگر رسیده البته سیستم اداری و اقتصادی و سیاسی جامعه نیز چنین شرایطی را ایجاب نموده است، اگر همین ایرانی به اصطلاح تنبل و کم کار به کشور ژاپن یا المان برود پس چرا پر کار و بهره ور می شود پس مشکل از تنبلی مردم نیست بلکه سیستم کاری کشورمان ناکارآمد است. رسول بخشی زاد